Economie en Toerisme

Tijdens de grote recessie na de kredietcrisis (van 2011-2013) heeft het grote aandeel werkgelegenheid in de collectieve sector (inclusief openbaar bestuur, onderwijs, gezondheids- en welzijnszorg), met 45% van de totale werkgelegenheid, gezorgd voor enig tegenwicht aan het grote banenverlies in de marktsector. Niettemin verloor de stad in die periode veel banen, vooral tussen 2011 en 2015/16. Na 2017 loopt het aantal banen aanvankelijk flink op. Vooral door de groei in de marktsector. De collectieve sector (inclusief openbaar bestuur, onderwijs, gezondheid- en welzijnszorg) groeit wel, maar vrij traag. In 2020 en 2021 slaat dat beeld om. De marktsector voelt de gevolgen van de coronacrisis sterker dan de collectieve sector. De collectieve sector laat een groei zien, waardoor de banenontwikkeling in totaal nog steeds positief uitvalt. In 2022 en 2023 trekt de banengroei zowel in de marktsector als in de collectieve sector sterk aan, met een historisch zeer grote toevoeging van 8.790 banen in twee jaar tijd. Ondanks de groeivertraging in 2024, telde Nijmegen in 2024 ongeveer 116.590 banen. Ook voor 2025 wordt een beperkte groei in de werkgelegenheid verwacht.
Hoewel het percentage vestigingen met 1 werkzame persoon in Nijmegen relatief hoog is (78%), werkt slechts een klein deel van de werkzame bevolking als zelfstandige (14%); 49% van alle werkenden in Nijmegen werkt bij een mkb-bedrijf en 37% is in dienst bij een grootbedrijf.
In 2024 bevond 30% van de werkgelegenheid zich in de sector gezondheids- en welzijnszorg, gevolgd door 14% in het onderwijs en 13% in de zakelijke diensten. Verhoudingsgewijs zijn er weinig banen in de sectoren financiële diensten, nutsbedrijven en landbouw en visserij.

• In 2011 telde Nijmegen voor het eerst net iets meer dan 100.000 banen. Tijdens de “tweede dip” van de zogenaamde grote recessie (van 2011-2013) gaan er ruim 3.000 banen verloren.
• Van 2014 tot 2017 verloopt de banenontwikkeling opmerkelijk vlak, zo rond de 97.000 banen. In de periode tussen 2015 en 2016 daalde het aantal banen met ongeveer 1%.
• Na 2017 trekt de banengroei over een breed front flink aan. Pas in 2018 groeit het aantal banen weer boven 100.000.
• Na een dip tijdens de coronacrisis groeide de werkgelegenheid in Nijmegen in 2021 met 2,1% en in 2022 met 4,2%. In 2023 vlakte de groei van het aantal banen iets af tot 4,0%. Dit was het gevolg van de lagere economische groei, maar ook van de krapte op de arbeidsmarkt en aanhoudende personeelstekorten bij werkgevers, volgens het UWV (Bron: Regionale Arbeidsmarktprognose, 2024-2025, Rijk van Nijmegen, UWV, 4 juni 2024).
• In december 2024 telde de gemeente Nijmegen ongeveer 116.590 banen. Dat waren ongeveer 2.600 banen meer dan een jaar eerder, een toename van 2%.

Figuur: Aantal banen per jaar met jaarlijkse groeipercentages
Bron: PWE

Gematigde groei in een onzekere wereld
Ook voor 2025 wordt een beperkte groei in de werkgelegenheid verwacht. De onvoorspelbaarheid van internationale ontwikkelingen maakt de vooruitzichten onzeker. Volgens het Centraal Planbureau (Bron: Centraal Economisch Plan 2025, CPB, februari 2025) zorgt de grilligheid van geopolitieke beslissingen ervoor dat de economische situatie wereldwijd opnieuw onzeker is. Plotselinge schokken kunnen Nederland raken via handel en onrust op de financiële markten. De ramingen houden mogelijk onvoldoende rekening met deze onvoorspelbaarheid.
Desondanks concludeert het CPB dat onder de huidige omstandigheden de Nederlandse economie gematigd zal groeien, voornamelijk doordat huishoudens en de overheid meer uitgeven. Het UWV verwacht (Bron: Regionale Arbeidsmarktprognose, 2024-2025, Rijk van Nijmegen, UWV, 4 juni 2024) dat het aantal werkenden in Nijmegen iets sterker zal toenemen dan landelijk, door de sterke aanwezigheid van de zorg- en welzijnssector in de regio.

Bij banen van werknemers kunnen we een stedenvergelijking maken. CBS bepaalt deze gegevens aan de hand van de verdeling van het aantal werkzame personen per gemeente uit de steekproef van de Enquête Regionale Werkgelegenheid (ERW).

• 2015-2019: Groei van werkgegevenheid
  Het aantal werknemersbanen in Nederland groeide tussen 2015 en 2019, met een gemiddeld groei van ongeveer 2% per jaar. Ook in Nijmegen zien we een groei in die periode van gemiddeld 1,9% per jaar.
• 2020-2021: een COVID-19-dip
  COVID-19 zorgde voor stagnatie in 2020. Het aantal werknemersbanen in Nederland daalde van 2019 naar 2020 met -1,9%. In Nijmegen zien we in deze periode een bescheiden daling van 0,5%, wat grotendeels te verklaren is door het aanzienlijke aandeel van de collectieve sector in de stad.
• 2022-2023: herstel en groei
  Het aantal werknemersbanen in Nederland groei tussen 2022 en 2023, met een gemiddeld groei van ongeveer 1,8% per jaar. Ook Nijmegen zien we een groei in die periode van gemiddeld 2,0% per jaar, ondanks de kleine daling van -1% in 2023.
• De groei van werknemersbanen ligt in Nijmegen structureel iets lager dan het gemiddelde van de kennissteden, de provincie Gelderland en Nederland als geheel.

Figuur: Banen van werknemers, Nijmegen, Kennissteden,Gelderland en Nederland, 2010-2023, indexcijfers 2010=100.
Bron: CBS, * Voorlopige cijfers

Banen naar bedrijfsomvang
49% van alle werkenden in Nijmegen werkt bij een mkb-bedrijf en 37% is in dienst bij een grootbedrijf. Slechts een klein deel van de werkzame bevolking werkt als zelfstandige (14%).

• Een werkzaam persoon:
  14% van de werkenden werkt in een eenmanszaak of als ZZP'er, wat neerkomt op 16.170 werkenden.
• Microbedrijven (2-9 werkzame personen):
  10% van de werkenden, of 11.520 personen, werkt in een microbedrijf.
• Kleinbedrijven (10-49 werkzame personen):
  18% van de werkenden, of 20.610 personen, werkt in een kleinbedrijf.
• Middenbedrijven (50-249 werkzame personen):
  22% van de werkenden, of 25.330 personen, werkt in een middenbedrijf.
• Grootbedrijven (250+ werkzame personen):
  37% van de werkenden, of 42.970 personen, werkt in een grootbedrijf.

Figuur: Banen naar bedrijfsomvang, 2024
Bron: PWE

• Het aandeel werkenden in een eenmanszaak/ZZP'er steeg van 9% in 2014 naar 14% in 2024.
• Het aandeel werkenden in microbedrijven daalde van 12% in 2014 naar 10% in 2024.
• Het aandeel werkenden in kleinbedrijven fluctueerde licht tussen 18%-20%, met 18% in 2024.
• Het aandeel werkenden in bij middenbedrijven fluctueerde licht tussen 20%-23%, met 22% in 2024.
• Het aandeel werkenden in grootbedrijven fluctueerde licht tussen 36%-39%, met 37% in 2024.

Figuur: Ontwikkeling banen naar bedrijfsomvang
Bron: PWE

Hoewel het aandeel vestigingen met slechts 1 werkzaam persoon in Nijmegen relatief hoog is (78%), werkt slechts 14% van de mensen die in Nijmegen werkzaam zijn als zelfstandige. Daarnaast werkt 49% in het MKB en 37% bij een bedrijf of instelling met 250 of meer werknemers.

Figuur: Aantal vestigingen/banen naar aantal werkzame personen Nijmegen in 2024
Bron: PWE

In 2024 was 30% van de werkgelegenheid te vinden in de sector gezondheids- en welzijnszorg, gevolgd door 14% in het onderwijs en 13% in de zakelijke dienstverlening. Verhoudingsgewijs zijn er weinig banen in de sectoren financiële dienstverlening, nutsbedrijven en landbouw en visserij.

Figuur: Banen per sector, 2024
Bron: PWE

In Nijmegen werkt iets meer dan de helft (55%) van de mensen in de marktsector en 45% in de collectieve sector (zoals openbaar bestuur, onderwijs en de gezondheids- en welzijnszorg). De grootste sector binnen de collectieve sector is de gezondheids- en welzijnszorg.

Figuur: Verdeling werkgelegenheid naar marktsector en collectieve sector
Bron: PWE

De werkgelegenheid in de collectieve sector groeide van 42.960 banen in 2016 naar 52.020 banen in 2024, een stijging van 21%. De marktsector kende een vergelijkbare groei van 20%, van 53.800 banen in 2016 naar 64.570 banen in 2024.
De collectieve sector was minder gevoelig voor de impact van de coronacrisis en bleef in de periode 2020-2022 gestaag groeien. Daarentegen werd de marktsector – met name de horeca, industrie en cultuur – hard getroffen door de crisis, maar deze herstelde zich daarna weer.

Figuur: Banen ontwikkeling naar marktsector en collectieve sector
Bron: PWE

Banen per sector vergeleken met kennissteden

• De specialisatie van Nijmegen in onderwijs en gezondheidszorg komt duidelijk naar voren, met de eerste plek voor het aandeel banen in de collectieve diensten (51% van de banen, tegenover gemiddeld 41% in de kennissteden).
• De industriële sector is relatief klein (10%). Tilburg, Eindhoven en Enschede hebben een grotere industriële werkgelegenheid, terwijl alleen Groningen een lager aandeel heeft dan Nijmegen.
• Nijmegen heeft een bescheiden positie in de zakelijke dienstverlening , met slechts 25% van de totale banen, waarmee het de laatste plaats inneemt binnen de acht kennissteden.
• De handel is goed voor 13% van de banen in Nijmegen, wat vergelijkbaar is met het gemiddelde van 13% in de kennissteden.

Figuur: Banen per sector vergelijken met kennissteden in 2023
Bron: WSJG/LISA
Let op: De sectorindeling van WSJB wijkt af van de SBI-indeling van het CBS. Hierdoor valt het percentage voor de collectieve dienstverlening voor Nijmegen iets hoger uit.

Binnen bijna alle sectoren zien we een stijgende lijn in de werkgelegenheid als we 2024 vergelijken met 2016. De meeste stijging zit in de sector zakelijke diensten (van 11.340 in 2016 naar 14.910 in 2024, een groei van 31%) en de sector bouwnijverheid (van 2.700 in 2016 naar 3.550 in 2024, een groei van 31%). Hierna volgt de sector informatie en communicatie met een groei van 28%.

Figuur: Banen naar bedrijfsactiviteit 2016-2024
Bron: PWE-Gelderland 2024

De afgelopen drie jaar zijn er geen opvallende ontwikkelingen geweest. De gezondheids- en welzijnszorg blijft de grootste sector in Nijmegen en biedt de meeste werkgelegenheid (30%). Op de tweede en derde plaats volgen de sectoren onderwijs (14%) en zakelijke dienstverlening (13%).

Figuur: Banen naar bedrijfsactiviteit 2021-2024
Bron: PWE

In 2024 waren er 4.570 eenmanszaken/ZZP'ers actief in de sector zakelijke dienstverlening. Dit betekent dat 28% van alle vestigingen met 1 werkzame persoon tot deze sector behoorde, waarmee het de grootste sector is in absolute aantallen ZZP’ers. Ook in de sectoren gezondheids- en welzijnszorg en cultuur, sport en recreatie werken veel zelfstandigen.

Kijkend naar het aandeel ZZP'ers binnen elke sector, dan is cultuur, sport en recreatie koploper: 47% van alle werkenden in deze sector waren zzp’er (1.460 ZZP’ers op een totaal van 3.130 banen in 2024). In de bouwnijverheid lag dit aandeel op 37%, en in de zakelijke dienstverlening op 31%.

Figuur: ZZP'ers naar sector
Bron: PWE

In de Economische Visie van de gemeente Nijmegen voor 2020-2025 worden meerdere aandachtssectoren benoemd. High Tech Systemen & Materialen (HTSM), de zorgsector en Life Sciences zijn de bijzondere sectoren die Nijmegen onderscheiden van andere steden en regio's.

• Veel sectoren hebben sinds 2016 groei doorgemaakt. Bij sommige sectoren is de groei echter vertraagd door de coronacrisis in 2020-2021, waarna herstel volgde. Vooral de sectoren circulaire economie, HTSM en toerisme en recreatie werden hierdoor getroffen. De werkgelegenheid in de zorgsector en Life Sciences blijft groeien.
• De grootste aandachtssector is het MKB (vestigingen met 2 tot 250 werkzame personen). In 2024 neemt het MKB 49% van het totale aantal banen in. De werkgelegenheid in het MKB is met 13% gegroeid, van 50.630 banen in 2016 naar 57.460 banen in 2024.
• De kleinste sector is de circulaire economie (vooral recyclingbedrijven), die in 2024 goed is voor 2% van het totale aantal banen (2.410 banen). Het aantal banen in deze sector nam af tijdens de coronacrisis, maar herstelde zich daarna weer.
• De werkgelegenheid in de collectieve sector groeide van 42.960 banen in 2016 naar 52.020 banen in 2024, een stijging van 21%. De marktsector kende een vergelijkbare groei van 20%, van 53.800 banen in 2016 naar 64.570 banen in 2024.

Figuur: Banen naar aandachtssector Nijmegen 2016-2024
Bron: PWE-Gelderland 2024